تفاوت شب یلدا و کریسمس

هر ساله در 31 دسامبر، مردم ایران در سراسر جهان خود را برای بزرگداشت جشنی باستانی در کنار هم آماده می کنند که به آن یلدا (در لغت به معنای تولد) می گویند. ایرانیان فرا رسیدن زمستان، نو شدن خورشید و پیروزی نور بر تاریکی را جشن می گیرند. شب یلدا نه تنها در ایران جشن گرفته می شود، بلکه مردم کشورهای دیگر مانند افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان نیز این شب را جشن می گیرند. شب یلدا طولانی ترین و تاریک ترین شب سال است که نماد بسیاری از چیزها در شعر فارسی است. جدایی از یکی از عزیزان، تنهایی و انتظار. بعد از شب یلدا دگرگونی رخ می دهد. انتظار به پایان می رسد، نور می درخشد و خوبی ها غالب می شود. اما جشن زیبای شب یلدا در ایران، جالب است که تقریباً همزمان با کریسمس اتفاق می افتد. آیا می تواند بین این دو جشن همبستگی وجود داشته باشد؟

شباهت های شب یلدا و کریسمس

رنگ‌های قرمز و سبز، چراغ‌های شمع، خوردن و آشامیدن، گذراندن وقت با دوستان و خانواده از جمله شباهت‌های این دو سنت باستانی است، اما مهم‌ترین آن این است که هم شب کریسمس و هم شب یلدا از جشن بت پرستی انقلاب زمستانی سرچشمه می‌گیرد.
برخی از مورخان معتقدند کریسمس برگرفته از سنت باستانی و بت پرستانه ایرانیان شب یلدا یا «شب یلدا» است. آنچه مسلم است هر دو شب کریسمس و شب یلدا مربوط به جشن انقلاب زمستانی است.

یلدا: معنی و سنت انقلاب زمستانی

شب یلدا یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایران است و در حدود 21 دسامبر یعنی انقلاب زمستانی رخ می‌دهد که در نیمکره شمالی، خورشید کوتاه‌ترین مسیر را در آسمان طی می‌کند و در آن روز کمترین نور و نور روز را دارد. طولانی ترین شب از آنجایی که شب یلدا طولانی ترین شب سال است، به این معنی است که از این پس روزها طولانی تر می شوند. کلمه یلدا در سنت ایرانی نیز نشان دهنده «پیروزی نور بر تاریکی» است. به همین دلیل است که در قدیم، یلدا با تولد میترا، الوهیت فرشتگان زرتشتی نور مرتبط بوده است.

شب یلدا (شب یلدا) چگونه برگزار می شود؟

شب یلدا زمانی است که خانواده ها و دوستان دور هم جمع می شوند، می خورند، می نوشند و شعر می خوانند. وجود دو میوه قرمز انار و هندوانه نمادین ترین نماد سفره یلدا است. رنگ قرمز نشان دهنده خورشید، نور، آتش یا انرژی زندگی است. همچنین در این مراسم وجود آجیل مخلوط و نور شمع (یا نوعی آتش) ضروری است.
این آیین همچنین شامل شعرخوانی با دوستان و خانواده است. آنچه در شب یلدا بسیار سرگرم کننده است «فعل حافظ» است. آرزو می کنی و کتاب حافظ را به صورت تصادفی باز می کنی و شعری را که حافظ برایت گذاشته در آن صفحه یا فال تو را می خوانی.

کریسمس و انقلاب زمستانی

انقلاب زمستانی یک مراسم بت پرستانه بود که در روم نیز برگزار می شد (و "Saturnalia" نامیده می شد). این روز مهمی بود زیرا نشانه بازگشت خورشید و طولانی شدن روزها بود. کنت سی دیوی مورخ می گوید: «آداب و رسوم متعددی که در کریسمس به کار می روند، در واقع از سنت های بت پرستی در جشن انقلاب زمستانی شکل گرفته اند. کریسمس در قرن چهارم آغاز شد، زمانی که مقامات کلیسا تصمیم گرفتند تولد عیسی را گرامی بدارند. آنها تصمیم گرفتند که تاریخ انقلاب زمستانی (که در 25 دسامبر در روم جشن گرفته می شد) را به میلاد مسیح مرتبط کنند.
بسیاری از سنت‌هایی که امروزه در زمان کریسمس مورد استفاده قرار می‌گیرند، مانند هدیه دادن و روشن کردن شمع، از سنت‌های بت پرستی در جشن انقلاب زمستانی سرچشمه می‌گیرند.
این جالب و روشنگر است که چگونه دو جشن به ظاهر نامرتبط در دو فرهنگ به ظاهر جدا از هم با تاریخ و پیام یکسانی پیوند خورده اند. یلدا و کریسمس هر دو به ما امید مشترک میان فرهنگ‌های مختلف را نشان می‌دهند: نور می‌درخشد، خوبی غالب می‌شود و تولدی تازه در راه است.