تاریخچه شب یلدا

شب یلدا یا شب چله یکی از کهن ترین جشن های ایرانی است که هر ساله در 30 آذر مصادف با 21 دسامبر توسط ایرانیان سراسر جهان برگزار می شود. 
 این جشن یکی از جشن‌های سنتی ایران است که در طولانی‌ترین شب سال، یعنی در شب انقلاب زمستانی نیمکره شمالی است. طولانی ترین و تاریک ترین شب سال زمانی است که دوستان و خانواده دور هم جمع می شوند تا بعد از نیمه شب برای خوردن، نوشیدن و شعر خواندن (به ویژه حافظ) دور هم جمع شوند. میوه و آجیل و شیرینی خورده می شود و انار و هندوانه اهمیت ویژه ای دارند. رنگ قرمز در این میوه ها نمادی از رنگ های زرشکی سپیده دم و درخشش زندگی است. اشعار دیوان حافظ که در قفسه کتاب اکثر خانواده های ایرانی یافت می شود، در مناسبت های مختلف مانند این جشن و نوروز خوانده می شود شب یلدا در سال 1387 در مراسمی ویژه به صورت رسمی به فهرست گنجینه های ملی ایران اضافه شد. 

کشورهای آسیای مرکزی مانند افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و برخی از کشورهای قفقاز مانند آذربایجان و ارمنستان نیز همین سنت را دارند و هر ساله در این زمان از سال شب یلدا را جشن می گیرند. مراسم سالانه زمستانی مفهوم سنتی برتری نور و خیر بر تاریکی و شر را در آیین باستانی ایران نشان می‌دهد. طولانی‌ترین و تاریک‌ترین شب سال، «شبی است که آغاز دوره چهل روزه زمستان سه ماهه» را نشان می‌دهد که نام چله «چهلم» از آن گرفته شده است. همه با هم سه دوره 40 روزه، یکی در تابستان و دو دوره در زمستان وجود دارد. دو دوره زمستانی به عنوان دوره "چله بزرگ" شناخته می شود، پس از آن دوره "چله کوچک" می باشد. شب چله، شب افتتاحیه دوره «چله بزرگ» است، یعنی شبی بین آخرین روز پاییز و اولین روز زمستان.

تاریخچه جشن شب یلدا به گذشته های بسیار دور برمی گردد. برخی از باستان شناسان معتقدند که مربوط به 7000 سال پیش، دوره ماقبل تاریخ است. حداقل می دانیم که جشن رسمی شب یلدا در 500 سال قبل از میلاد مسیح برگزار شده است. در دوران داریوش
مردم در دوران باستان تاریکی را نماد شر و نور را نماد میترا، خدای نور زرتشتی می دانستند. در نتیجه طولانی‌تر نشان‌دهنده پیروزی خداوند است و شب‌های طولانی‌تر نشانه پیروزی شیطان است. ایرانیان می دانستند که پس از انقلاب زمستانی ایرانی، شب ها کوتاه تر می شوند. بلندترین شب سال، شب یلدا با پیروزی نور و تولد میترا به پایان می رسد. بنابراین آنها تولد میترا و پیروزی نور بر تاریکی شیطان را هر سال با هم جشن گرفتند.
این یک باور قدیمی بود که وقتی کسی نیاز به محافظت از شر دارد، بهتر است با هم باشیم. پس از طلوع خورشید، نور می درخشد و نیکی پیروز می شود.
داریوش بزرگ، شاهنشاه ایران را تصور کنید و در زمان سلطنت او مهمان کاخ شاهنشاهی ایران هستید. اعتقاد بر این است که الهه نور امشب متولد شده است. از این رو مردم دور آتش در مرکز شهر خود جمع می شوند. امپراطور با یک مهمانی بزرگ به افتخار میترا، الهه نور، میزبان شماست. در گوشه ای از این کاخ سلطنتی گروهی از نوازندگان در حال نواختن آلات موسیقی سنتی ایرانی هستند.

در این میان، انبوهی از رقصندگان با لباس های رنگارنگ، هماهنگ با موسیقی در حال تکان دادن هستند و تماشاگران به تار بهشتی گوش می دهند. شادی در چشمان آنها منعکس می شود. در حالی که مردم در حال لذت بردن و رقصیدن هستند، خدمتکاران مشغول تهیه شام هستند. حتی آتش در لوستر کریستالی در حال رقصیدن است، در حالی که عطری لطیف در هوا معلق است.
نزدیک نیمه شب است اما جشن یلدا به پایان خود نرسیده است. شما به همراه مردم از شهر به سمت کوهپایه ها می روید تا طلوع خورشید را تماشا کنید. مردم منتظرند خورشید یک بار دیگر بال هایش را در آسمان بگشاید. آنها می خواهند دعا کنند تا میترا بر شیطان پیروز شود و نور بر تاریکی پیروز شود. همانطور که شعار بالا می رود، می توانید پرتوهای درخشان را بر فراز کوه ها ببینید. به نظر می رسد خورشید با نیزه های طلایی با تاریکی شیطان می جنگد و هر پرتو زخمی است بر بدن شیطان. صبح با یک سکوت موسیقایی فرا می رسد. شعارها شبیه لالایی می شوند. بنابراین بیدار نگه داشتن خود دشوار است.

از دیرباز جشن شب یلدا در ایران باستان برگزار می شد و به تدریج به یکی از جشن های سنتی ایرانی تبدیل شد. اما در دوره های مختلف تغییر کرد. برخی از قسمت های جشن یلدا پیش از این رایج نبود. به عنوان مثال، خواندن اشعار حافظ سالهاست که در جشن یلدا رایج بوده است.

ایرانیان جشن شب یلدا را زنده نگه می دارند تا دل به دل به یکدیگر پیوند بزنند. علاوه بر این، آنها می خواهند به یاد داشته باشند که حتی طولانی ترین و تاریک ترین شب ها نیز با نور عشق و اجتماع به پایان می رسد.

چه چیزی این جشنواره را خاص و منحصر به فرد می کند؟

• با شرکت در این گردهمایی با جشنواره های سنتی ایرانی ارتباط برقرار کنید.
• گوش دادن و لذت بردن از اشعار حافظ، یکی از مشهورترین شاعران پارسی گوی.
• چشیدن غذاهای لذیذ ایرانی و میان وعده های ویژه شب یلدا.
• فرصتی برای ارتباط با جوامع محلی در یک گردهمایی سنتی خانوادگی در شب یلدا.

چرا ما اهمیت می دهیم؟

• زنده نگه داشتن جشن های سنتی ایرانی
• معرفی جشنواره شب یلدا به جهانیان و جذب مسافران خارجی به این جشنواره.
• ایجاد یک تجربه منحصر به فرد برای مسافران
• تجربه یک سفر همه جانبه از طریق تعامل با مردم محلی و تجربه لذت داشتن یک شب پر از خنده و آهنگ.
• تغییر چهره جهانی ایران
• تبلیغ جشنواره‌ها و مکان‌های جذاب ایران به‌منظور اینکه مخاطبان در سراسر جهان بدانند ایران با تصویر رسانه‌های اصلی این کشور متفاوت است.