مسجد ایاصوفیه استانبول

ایاصوفیه (ترکی استانبولی: Ayasofya یونانی:Ἁγία Σοφία) یک بنا و عبادتگاه تاریخی واقع در استانبول ترکیه است که به عنوان کلیسای جامع مسیحی ارتدوکس، کلیسای جامع کاتولیک رومی، مسجد عثمانی و یک موزه استفاده شده‌است.

از ژوئیه سال ۲۰۲۰ این بنا توسط رئیس‌جمهور ترکیه دوباره به‌عنوان مسجد طبقه‌بندی شده‌است. مسجد ایاصوفیه از سوی سازمان یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده و مورد احترام مسیحیان و مسلمانان است و از مهم‌ترین مکان‌های گردشگری ترکیه محسوب می‌شود.

تاریخچه مسجد ایاصوفیه

این بنا یادگار امپراتوری روم شرقی و شاهکار معماری بیزانسی است و یک کلیسای مسیحیت شرقی بود که ساختمان فعلی آن در دوره امپراتوری بیزانس به سال ۵۳۲ میلادی بنا به دستور همسر امپراتور ژوستینین یکم، تئودورا ساخته شده‌است.

نا با کار ۱۰ هزار کارگر در طول پنج سال و تحت نظر ۱۰۰ استاد باشی تکمیل شد و به تاریخ ۲۷ آرالیک ۵۳۷ افتتاح شد. این کلیسا نخست کلیسای بزرگ نام گرفت. پس از فتح استانبول، سلطان محمد فاتح دستور داد کلیسای ایاصوفیه را به مسجد تبدیل کنند. سلیمان اول دستور داد نقاشی‌ها و نگارگری‌های داخل ایاصوفیه را بپوشانند تا نماز جمعه در آنجا خوانده شود.

کلیسای اول

در محل کنونی ایا صوفیا ابتدا کلیسایی وجود داشت که اکنون اثری از آن به جای نمانده‌است.  در زمان امپراتوری کنستانتین دوم و به روایتی کنستانتین بزرگ، در کنار محلی که قصر شاهنشاهی در یک طرف و در طرف دیگرش کلیسای کوچکی به نام حاجی آیرین قرار داشت، شروع شد

کلیسای دوم

پس از وقوع تضادی عمیق فی‌مابین ملکه آلیا اودوکسیا (Aleia Eudoxia) همسر آرکادیوس و اسقف قسطنطنیه، یوحنا خریسوستوروس (Jan Chrysostor)، اسقف در ۲۰ ژوئن ۴۰۴ به تبعید محکوم شد. این امر باعث وقوع شورشی بزرگ گردید که در طول آن کلیسای اول تقریباً کاملاً سوزانده شد. تئودئوس دوم سپس دستور ساخت کلیسای دوم را داد. این کلیسا در ۱۰ اکتبر ۴۱۵ میلادی افتتاح گردید.

کلیسای سوم 

در ۲۳ فوریه سال ۵۳۲ میلادی، تنها چند روز پس از نابودی کلیسای دوم، ژوستینین یکم تصمیم به ساخت کلیسای سوم که بزرگتر و با عظمت تر بود گرفت. ژوستینین یکم، فیزیکدان معروف ایسیدور میلتوس (Isidore of Miletus) و ریاضیدان معروف آن زمان آنتمیوس ترالس را برای نقشه‌کشی و رهبری بنای کلیسای سوم انتخاب نمود.

تورهای استانبول

تورهای ارمنستان

برای ساخت ایا صوفیا یا کلیسای سوم، ژوستینین دستور وارد نمودن تمامی مواد و بهترین آن‌ها از سراسر امپراتوری را داد. این شامل ستون‌های Hellenistic از معبد آرتمیس، سنگ‌های بسیار بزرگ از مناطق دورافتاده، سنگ آذرین (Porplyry) از مصر، مرمرهای سبز از تسالی، سنگ‌های سیاه از منطقه بسفر و سنگ‌های زرد از سوریه می‌باشد. برای ساخت کلیسای سوم بیش از ۱۰۰۰۰ نفر در طول ساخت کار می‌کردند.

مسجد

فوراً پس از تصرف استانبول توسط ترکان عثمانی در سال ۱۴۵۳، ایا صوفیا، به مسجد ایا صوفیا تبدیل گردید. (محمد فاتح در همان روز فتح استانبول فرمان تبدیل کلیسای ایا صوفیا به مسجد را صادر کرد و سه روز پس از فتح استانبول، ضمن برپا داشتن مراسم نماز جمعه در ایا صوفیا به امامت آق شمس الدین، خطبه به نام پادشاه فاتح عثمانی خوانده شد.

معماری مسجد ایا صوفیه

ایا صوفیا یکی از بارزترین و زیباترین نمونه‌های باقی‌مانده معماری دوره بیزانس است. یکی از با ارزشترین هنرهای موجود در این بنا تزئینات داخلی با موزائیک و ستون‌های مرمر آن است. این معبد با چنان شکوه و زیبائی ای دکور شده بود که جاستینیان‌ها (Justinian) اعلام کردند: «سولومان، ما با ساخت این بنا از شما جلو افتادیم». جاستینیان خودش ساخت این کلیسای جامع را دقیقاً دنبال نمود و زیر نظر داشت. 

سخن آخر

برای داشتن بهترین سفر به ترکیه و بازدید از تاریخ و فرهنگ این کشور همین الان با آسمان هفتم تماس بگیرید : 02191306767

برگرفته از سایت : ویکی پدیا