کاخ نیاوران تهران

کاخ نیاوران تهران

کاخ موزه نیاوران

کاخ نیاوران از دیدنی‌های معروف شهر تهران در باغ نیاوران منطقه شمیرانات است. این منطقه در دوره قاجار نیز مورد توجه شاهان و دولتمردان قرار گرفت و از آخرین اقامتگاه‌های پادشاهی در ایران به شمار می‌رود. کاخ نیاوران یکی از سه مجموعه کاخ تاریخی شهر تهران است و در منطقه‌ای خوش آب و هوا در باغی با مساحت نزدیک به ۱۱ هکتار در جوار کوه‌های البرز قرار دارد.آسمان هفتم در این مقاله قصد دارد شما را با بخشهای مختلف این کاخ آشنا کند .

کاخ نیاوران

 مجموعه تاریخی-فرهنگی نیاوران با نام کاخ اختصاصی نیاوران شناخته می‌شود و بخش‌های مختلفی دارد. کاخ نیاوران ییلاق خانواده محمد رضا شاه پهلوی بود. پس از انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷، کاربری کاخ نیاوران تغییر کرد و به موزه‌ای تاریخی تبدیل و بازدید از آن برای عموم مردم میسر شد. تا سال ۱۳۷۸ کاخ نیاوران به‌صورت مشترک با کاخ سعد آباد اداره می‌شد؛ اما پس از آن مجموعه‌ای مستقل شده است. در این مجموعه اطلاعات تاریخی مستندی از دوره‌های تاریخی پهلوی و قاجار موجود است.

کاخ گلستان تهران

کاخ نیاوران معماری ساده و در عین حال مدرنی دارد. در این ساختمان گچبری‌های زیبا، آینه‌کاری و کاشی‌کاری‌های برجسته به چشم می‌خورند. در این کاخ تابلوهای نفیس اثر نقاشان معروف داخلی و خارجی به یادگار مانده است. فرش‌های دستباف ارزشمند و ظروف و وسایل تزئینی گران‌بها، از دیگر اشیای دیدنی در کاخ نیاوران است.

بخشهای مختلف کاخ نیاوران

کاخ موزه صاحبقرانیه

ناصرالدين شاه در سال 1267ه.ق (1230-1229 ه.ش) حاج عليخان حاجب الدوله را مأمور ساخت عمارت صاحبقرانيه یا جهان نما در باغ نياوران كرد. از آنجا كه پس از نخستين قرن پادشاهي ناصرالدين شاه (در آن زمان هر سي سال يك قرن محسوب مي شد)، اين محل تجديد عمارت كلي يافته بود، به دستور شاه «صاحبقرانيه» ناميده شد. در زمان مظفرالدين شاه و احمدشاه حرمسراي كاخ محدودتر شد. با سقوط قاجاريان و بر سركار آمدن رضاخان، صاحبقرانيه مدتي به دست فراموشي سپرده شد.

کاخ نیاوران

رضاخان در آغاز، به ساخت و ساز کاخ های متعدد در سعدآباد پرداخت. با این حال در سال1318 به هنگام ازدواج محمدرضا پهلوی با فوزیه (همسر اول او و خواهر ملک فاروق پادشاه وقت مصر)، تصمیم گرفت این کاخ را برای پذیرایی از میهمانان خود آماده سازد. در این سال بخشی از دیوار میان دیوانخانه و حرمسرا که به دستور مظفرالدین شاه کشیده شده بود و چندین دستگاه عمارت دور کاخ، تخریب شد. مبلمان کاخ عوض شد و تعدادی از گرانبهاترین فرش های کاخ گلستان به این مکان انتقال یافت.

برای تزئین دیوارها، کاغذ مخصوص به اروپا سفارش داده شد و برای انتخاب پارچه پرده ها و مبل ها از یک طراح خارجی استفاده شد. هشت ماه تمام، شب و روز، گروهی مهندس و نجار و نقاش به کار مشغول بودند و برای سفره خانه صاحبقرانیه، سرویس ویژه سفارش داده شد ولی به دلیل سردی هوا، جشن عروسی در این عمارت برگزار نشد.

کاخ موزه سعد آباد تهران

عمارت صاحبقرانیه دارای دو طبقه است که طبقه فوقانی از سال 1346 تا 1357 ه.ش پس از تغییرات کلی به عنوان دفترکار محمدرضا پهلوی مورد استفاده قرار گرفت و شامل بخش ها و اتاق های مختلف همچون اتاق اسناد، اتاق مذاکرات نظامی، تالار آینه، اتاق مذاکرات خصوصی، اتاق انتظار سفرا و استـراحتگاه نیمروزی می باشد و طبقه زیرین با نام حوضخانه، دارای بخش های دیدنی همچون تالار حوضخـانه، کـرسی خـانه، چایخـانه و مجموعه ای از آثار هنری هنـرمندان نامی ایران است. حوضخانه به لحاظ معماری و تزئیناتی چون گچبری ها، ارسی های فاخر و آثار موجود در آن، بعد از تالار آینه یا جهان نما از زیباترین بخش های این کاخ است.

پس از انقلاب اسلامی، کلیه اموال کاخ توسط کارشناسان صورت برداری و کل بنا از سال 1374 استحکام بخشی، مرمت و بازسازی شد. گچبری ها، آینه کاری ها، اُرسی ها، درها و... توسط هنرمندان و استادکاران، جانی تازه گرفت و برخی از نفیس ترین قالی ها مرمت شد. با استفاده از چند اتاق اداری و خدماتی، برخی از اسناد و مدارک تاریخی مرتبط با دوره قاجار و پهلوی -با رعایت موازین موزه آرایی- تلاش شد تا سیر کوتاهی از تاریخ و هنر این دو دوره در صاحبقرانیه، به نمایش گذاشته شود. این عمارت از سال 1377 ه.ش به عنوان موزه مورد بازدید عموم قرار گرفت

موزه خودروهای اختصاصی

خودروهای خاندان پهلوی از آثار به جا مانده ای است که قابلیت نمایشی دارند. ایجاد موزه برای خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران می تواند نقش مهمی در پاسخگویی به توقعات بازدیدکنندگان ایفا نماید.

ساخت موزه خودروهاي اختصاصي با هدف ساماندهي بخشي از آثار موجود در مخازن مجموعه، بهينه سازي سيستم حفاظت و نگهداري اين آثار، قرارگيري خودروها در معرض ديد عموم، ايجاد ارتباط نسل جوان با پيوندهاي فرهنگي تاريخي، گسترش فضاهاي موزه اي مجموعه و ايجاد امکان جذب مخاطب بيشتر در فروردين سال 1391 به فوريت در دستور کار قرار گرفت و با تلاش شبانه روزي مسئولان مربوطه و کارشناسان در تيرماه همان سال به صورت رسمي به   بهره برداري رسيد

کاخ نیاوران

موزه کوشک احمدشاهی

"کوشک" در لغت به معنای قصر و هر بنای رفیع، بلند، بارگاه و سرای عالی است و در اصطلاح به بنایی گفته می شود که در میان باغ قرار گرفته و از داخل بنا بر چهار طرف منظر دارد. این عمارت در اواخر دوره قاجار، جهت اقامتگاه ییلاقی احمدشاه در میان باغ نیاوران با مساحتی بالغ بر 800 مترمربع در دو طبقه با سقف شیروانی بنا گردید.

از ویژگی های عمده این بنا، تزئینات و نمای آجری به کار رفته در سرتاسر نمای بیرونی آن است. آجرها از نوع منقوش قالبی با طرح های متنوع به رنگ نخودی است. چنانکه از تاریخ دوران پهلوی بر می آید عمارت مذکور در دوران رضا خان (پهلوی اول) جهت اقامت ولیعهدش (محمدرضا پهلوی) و همسر نخستین وی ملکه فوزیه سامان یافته و از آن هنگام در مقاطعی از زمان توسط این خاندان مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین در دوره کوتاهی به صورت دفتر کار محمدرضا پهلوی، عملکرد اداری می یابد که با تجهیز و بازپیرایی کاخ صاحبقرانیه به عنوان دفتر اصلی پهلوی دوم، کوشک احمدشاهی مدتی به عنوان دفتر کار آجودانی مورد استفاده قرار گرفت.

عمارت کوشک احمدشاهی در دوره پهلوی دوم مجدد مرمت شد و تغییراتی در آن صورت گرفت، مبلمان و تزئینات داخلی آن به طور کامل تعویض شد تا به عنوان محل اقامت رضا پهلوی (فرزند محمدرضا پهلوی) مورد استفاده قرار گیرد. طبقه همکف این عمارت از یک سرسرا تشکیل شده و حوضی از جنس مرمر در وسط آن واقع گردیده و اطراف آن را شش اتاق و دو راهرو احاطه کرده است.

طبقه دوم این عمارت نیز از یک سالن مرکزی و ایوان سرتاسری چهار طرفه تشکیل شده است. در چهار طرف سالن مرکزی که به عنوان اتاق موسیقی استفاده می شد، قفسه های چوبی ویترین دار نصب شده است. دورتادور ایوان را 6 ستون با مقطع مربع قطور با نمای آجری بدنه و 26 ستون مدور با نمای گچی فرا گرفته است. (این طبقه از عمارت به دلیل نداشتن مسیر تردد مناسب و راهروهای بسیار باریک قابلیت بازدید ندارد)

کاخ نیاوران

کاخ موزه اختصاصی نیاوران

 در شمال شرقی باغ نیاوران، کاخ نیاوران با مساحتی در حدود 9000 مترمربع و ارتفاع 14 متر در دو طبقه و يک نيم طبقه قرار دارد. عملیات احداث این بنا در سال 1337ه.ش با طراحی ایرانی آغاز گردید. در ابتدا این کاخ را به عنوان محلی برای پذیرایی سلطنتی و اقامت میهمانان عالی رتبه دربار طراحی نمودند اما در حین عملیات اجرایی با اعمال تغییراتی در کاربری، به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده او اختصاص یافت.

احداث این کاخ در نهایت با وقفه ­ای که در ساخت آن پیش آمد در سال 1346 ه.­ش تمام شد و مورد بهره برداری قرار گرفت و تا واپسین ساعات خروج خانواده پهلوی از کشور محل اصلی سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده وی بود. طرح چهار ضلعی کاخ و فضاسازی معماري داخلي آن الهام گرفته از معماري ايرانی با بهره گيري از فن آوري مدرن و تزئينات آن، تلفيقي از هنر پيش از اسلام و پس از اسلام است. گچبري توسط استاد عبداللهی، آينه کاری توسط استاد علي اصغر و کاشيکاري نماي خارجي توسط استاد ابراهيم کاظم پور و ايليا انجام شده است.

پارک ملت تهران

یکی از شاخصه های معماری این کاخ، سقف باز شونده آلومینیومی آن است که با موتور الکترومکانیکی باز شده و نور مورد نظر سرسرای اصلی کاخ را تأمین می نمود. همچنین تلفیق معماری مدرن و کلاسیک ایرانی، خصوصاً معماری دوران هخامنشی و استفاده از سنگ های تیشه ای نظیر پاسارگاد و تخت جمشید در نما و طرح ایوان داخلی و استفاده از کاشیکاری در بخش هایی از نمای بیرونی و آیینه کاری و گچکاری های زیبا در فضاهای داخلی کاخ، زیبایی منحصر بفردی به این بنا داده است.

مبلمان و دکوراسيون داخلی تلفیقی از طراحی مدرن و کلاسیک می باشد، مبلمان داخلي توسط "شرکت مرسیه" فرانسوی و "کنول" آمریکایی طراحي و اجرا گشته و پارچه های دیوارکوب در اتاق ها جلوه خاصی به این فضاها می دهد.

طبقه همکف شامل سرسرای بزرگي است که اتاق های پذيرايی، غذاخوری، سالن سينما و اتاق نشیمن در اطراف آن قرار گرفته است. در طبقه دوم اتاق های خواب محمدرضا و فرح پهلوی، اتاق آرایش و رختکن فرح و اتاق های فرزندان و  ندیمه هایشان قرار دارد. همچنین در نیم طبقه، دفتر کار فرح پهلوی و اتاق های لیلا قرار گرفته است. مجموعه ای گرانبها از تابلوهای نقاشی هنرمندان ایرانی و خارجی، گوبلن ها، فرش های نفیس ایرانی و ظروف چینی و کریستال کارخانه های سِور فرانسه، رُزِنتال آلمان و ... زینت بخش فضاهای داخلی این بنا می باشد.

موزه ایران باستان

موزه کتابخانه اختصاصی نیاوران

کتابخانه اختصاصی نیاوران در حدود سال 1355ه.ش در قسمت شمال شرقی مجموعه نیاوران در محیطی نسبتاً دنج و همجوار با محل سکونت خاندان پهلوی در دو طبقه و یک زیرزمین با زیربنای تقریبی 770 مترمربع احداث شد و به عنوان کتابخانه اختصاصی فرح پهلوی مورد استفاده قرار گرفت. طراحی سازه و ساخت کتابخانه توسط مهندس عبدالعزیز فرمانفرماییان که از بنیانگذاران نظام مهندسی جدید در ایران بود انجام گرفت و پس از اتمام سازه، دکوراسیون داخلی بنا، به طراح و هنرمند آمریکایی چارلز سویگنی (Charles sevigny) از طراحان مطرح آن زمان سپرده شد.

سویگنی در طراحی داخلی کتابخانه با تلفیقی از فضا و پلان ایرانی (به فرم چهار ایوانی) و الهام از صفحات آینه گون (آینه هایی با تنالیته های تیره) و انعکاس نور در این بخش ها، ترکیبی هوشمندانه از شیشه، آینه و برنز ایجاد نموده که نشان دهنده ویژگی های متمایزی از دکوراسیون داخلی کتابخانه می باشد.
مجموعه کتب چاپی موجود در کتابخانه اختصاصی بالغ بر 23000 جلد و حدود 16000 عنوان است که مشتمل بر آثار فارسی: تألیفات فرهنگی، ادبی، اجتماعی، گزارش و آمار و همچنین آثار خارجی شامل: دایره المعارف ها، دوره های تخصصی هنر، باستان شناسی و منابع تمدن و هنر ملل می باشد. در این میان سه رشته کتاب های مربوط به تاریخ ایران، ادبیات فرانسه و هنر نقاشی از غنای بیشتری برخوردار است

کاخ نیاوران

موزه جهان نما

ین موزه با چهار سالن در طبقه همکف و یک سالن در زیرزمین بخش غربی کاخ صاحبقرانیه قرار دارد و در دهه پنجاه خورشیدی جهت نمایش آثار اهدایی به خاندان پهلوی دوم و یا خریداری شده توسط آن ها آماده شد و نام قدیمی تالار بزرگ و آینه کاری شده کاخ صاحبقرانیه یعنی "جهان نما" بر آن نهاده شد.

در این موزه، آثاری از فرهنگ و تمدن های مختلف جهان از جمله تمدن مصر باستان، سفالینه های فرهنگ و تمدن منطقه آند، سردیس های سنگی بودا از سده دوم میلادی، در کنار ظروف سفالینی از مناطق باستانی ایران متعلق به هزاره دوم ق.م نگهداری می شود

کاخ نیاوران

مرکز اسناد

اسناد به جای مانده در میان اموال و آثار کاخ های نیاوران، به دلیل نزدیکی و روایت بخش هایی از رویدادهای بیرونی و درونی دربار شاهنشاهی که مرتبط با تاریخ معاصر ایران بوده است، ارزش خاصی دارند که باید مورد توجه قرار گیرند. از همین رو در برنامه توسعه مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، بخشی از ساختمان کاخ نیاوران که پیش از انقلاب محل استقرار مستخدمین بوده و بعد از انقلاب به انبار تعدادی از اموال موزه ای تبدیل شده بود، مرمت و به منظور ایجاد مرکز اسناد کاخ های نیاوران احیاء و آماده گردید. این مرکز در تاریخ دوم خرداد ماه 1383 همزمان با بزرگداشت هفته میراث فرهنگی افتتاح گردید.

مجله گردشگری آسمان هفتم

در این مرکز مجموعه ای از اسناد تاریخی معاصر از کاخ های مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران گردآوری شده است که عبارتند از:

    آلبوم های عکس نگاتیو، اسلاید: مجموعه ای از آلبوم های متنوع عکس که بیشتر آنها متعلق به دوره پهلوی دوم و تعدادی نیز از دوره، پهلوی اول است و موضوعاتی همانند شخصیت ها، خانواده پهلوی، مراسم رسمی، تاجگذاری، تشریفات، ابنیه تاریخی و ... را در بر می گیرند.
   

  اسناد: این آثار دست نوشته های مشخص خانواده پهلوی دوم و همچنین مدارک مربوط به امور داخلی دربار را شامل می شود.
    صفحات گرامافون و نوارهای صوتی: این صفحات مجموعه ای از آثار موسیقی کلاسیک، جاز و ... جهان است و همچنین موسیقی سنتی و پاپ ایران، قصه، شعر، آوازهای کودکان و ادبیات معاصر همانند اشعار نیما یوشیج، اخوان ثالث و ... را در بر می گیرند .

 

  فیلم های ویدئویی: بر روی این فیلم ها تصاویری از مناظر کاخ های نیاوران و مراسم های رسمی، تشریفاتی و ... ثبت گردیده است .

باغ موزه کتیبه ها

باغ موزه کتیبه ها در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران با همکاری پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و متون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به صورت یک نمایشگاه دائمی از میراث مکتوب پیشینیان مان پذیرایی گردشگران است.

در این نمایشگاه دائمی تعداد 43 مولاژ از کتیبه های صخره ای شامل دوره تاریخی مادها به خط و زبان اوراتی، آشوری و آرامی متعلق به مناطق اهر و سراب، دوره تاریخی پارتی و ساسانی به خط و زبان های فارسی باستان، آکدی، عیلامی و آرامی تا اواخر دوره ساسانی و به خط شکسته پهلوی به چشم می خورد. از جمله این کتیبه ها می توان به کتیبه های شاپور و اردشیر در نقش رستم، کتیبه شاپور یکم در نقش رجب، کتیبه کرتیر در نقش رجب و ... اشاره کرد.

کاخ نیاوران

این نمایشگاه واقع در محوطه شرقی مجموعه نیاوران در اردیبهشت ماه 1387 افتتاح شد و در معرض بازدید علاقه مندان قرار گرفته است. هدف اصلی از ساخت، طراحی و اجرای باغ موزه کتیبه ها در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران استفاده بهتر برای دانشجویان و محققان بود که بتوانند با خطوط تاریخی و مسائل مختلف آشنا شوند

  • آدرس: تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، مجموعه تاریخی فرهنگی نیاوران

آخرین تور ها

آخرین تور های تهران